การเสด็จประพาสต้นครั้งที่ 1 ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ 5) ในปีพ.ศ. 2447 (ร.ศ.123)
หรือที่เรียกกันว่า “การเสด็จประพาสต้น” เป็นการเสด็จเพื่อทรงพักผ่อนพระราชอิริยาบถตามคำแนะนำของหมอหลวง โดยใช้เรือพลับพลาพ่วงเรือไฟ ถ้าจะประทับแรมที่ไหนก็จอดเรือพลับพลาประทับแรมที่นั่น ทรงต้องการเสด็จประพาสอย่างเงียบๆ โดยไม่ให้ราษฎรรู้จักพระองค์ จึงทรงมีพระราชดำริให้จัดกระบวนเรือที่เรียกกันว่า “กระบวนประพาสต้น” คือทรงเรือมาดเก๋งสี่แจวอย่างที่ข้าราชการใช้กันในขณะนั้นมีเรือประทุน 4 แจว เป็นเรือเครื่องครัว พ่วงเรือไฟเล็กไปเพียง 2 ลำ การเสด็จครั้งนี้ มีพระบรมวงศานุวงศ์และเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ ตามเสด็จอีกหลายพระองค์ เช่น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ร.6 สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ฯลฯ
เส้นทางและสถานที่สำคัญในการเสด็จประพาสต้น
การเสด็จประพาสต้น ร.ศ. 123 (พ.ศ. 2447) เป็นการเสด็จทางชลมารคและทางรถไฟเป็นหลัก มีจุดเริ่มต้นจากพระราชวังบางปะอินเมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2447 ผ่านจังหวัดปทุมธานี นนทบุรี กรุงเทพฯ ธนบุรี สมุทรสาคร ราชบุรี สมุทรสงคราม เพชรบุรี นครปฐม สุพรรณบุรี อ่างทอง พระนครศรีอยุธยา กลับสู่บางปะอิน แล้วเสด็จโดยทางรถไฟกลับสู่กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2447
ล่องเรือตามรอยเสด็จประพาสต้นร.5 ย้อนรอยกวีเอกของโลกท่านสุนทรภู่
การเสด็จประพาสต้น ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 พ.ศ. 2447 (ร.ศ. 123) แวะวัดบางยี่หน วัดที่รัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 ทรงแวะประทับเสวยพระกระยาหาร ภายในวัดยังปรากฏสิ่งของพระราชทานอีกหลายชิ้น ที่สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงได้พระราชทานไว้ให้แก่วัด ได้แก่ ปิ่นโต และเรือโบราณ วัดแก้วตะเคียนทอง (ร.5 พระองค์ทรงแวะประทับเสวยพระกระยาหาร ครั้งเสด็จประพาสลำน้ำมะขามเฒ่า ปี ร.ศ.127 พ.ศ. 2451 และวัดสุขเกษม วัดที่มีชื่อเป็นมงคลแก่ชีวิต หมายถึง ทำให้ชีวิตมีความสุขเกษมเปรมปรีตลอดไป ด้วยการสักการะหลวงพ่อโต ในอุโบสถ และเป็นเส้นทางที่ท่านสุนทรภู่กวีเอก ใช้ล่องเรือเพื่อหาแร่ธาตุชนิดหนึ่งเมื่อ พ.ศ. 2374 ท่านได้แต่งโคลง นิราศสุพรรณ ณ ลำน้ำแห่งนี้
